Kozi Wierch

PrzezŁukasz Pałczyński

Kozi Wierch (Kozí vrch). Szczyt o wysokości 2291 metrów. Najwyższe wzniesienie polskich Tatr Wysokich.

Informacje

Kozi Wierch jest najwyższym szczytem położonym na terenie polskich Tatr Wysokich. Zlokalizowany jest w bocznej grani odchodzącą na wschód od wierzchołka Świnicy. Nazywamy ją Wschodnią Grani Świnicy. Grań ta składa się z kilku krótszych odcinków.

Masyw Koziego Wierchu jest dość rozległy. Rozciąga się on pomiędzy Kozią Przełęczą, a Buczynową Strażnicą. W jego skład wchodzą Kozie Czuby oddzielone od Koziego Wierchu Kozia Przełączą Wyżnią. Ponadto Turnia nad Rysą Zaruskiego i Turnia nad Kozia Dolinką zlokalizowane we wschodniej grani Koziego Wierchu nazywanej Kozim Murem. Masyw Koziego Wierchu góruje nad Kozią Dolinką od północy i Dolinką Pustą od południa.

Kozi Wierch jest częstym celem turystycznych wycieczek. Prowadzi nań szlak z Doliny Pięciu Stawów Polskich. Przez jego wierzchołek przebiega również Orla Perć.

Taternicy najczęściej odwiedzają południowy filar Koziego Wierchu, na którym wytyczono kilka dróg wspinaczkowych. Sporadycznie przechodzony jest również Filar Leporowskiego.

Masyw Koziego Wierchu.
Masyw Koziego Wierchu.

Historia

Pierwsze potwierdzone wejście na wierzchołek Koziego Wierchu miało miejsce w sierpniu 1867 roku. Na szczycie stanęli Eugeniusz Janota oraz przewodnik Maciej Sieczka.

Taternicka eksploracja masywu Koziego Wierchu rozpoczęła się w latach 20-tych XX wieku. Wspinały się tu legendy polskiego taternictwa. Byli wśród nich Mieczysław Świerz, Witold Paryski, Stanisław Groński, Wiesław Stanisławski, Bronisław Czech oraz Stanisław Motyka.

Podejście

Z Betlejemki pod północną ścianę Koziego Wierchu

Podążamy szlakiem prowadzącym na Czarny Staw Gąsienicowy. Następnie ścieżką nad Zmarzły Staw Gąsienicowy. Naszym celem jest Kozia Dolinka ponad którą wyrasta północna ściana Koziego Wierchu oraz Kozich Czub. Pod ścianę trawersujemy po piargach ze ścieżki prowadzącej na Kozią Przełęcz.

Z Doliny Pięciu Stawów Polskich pod południowo-zachodnią ścianę Koziego Wierchu

Ze schroniska podążamy na zachód szlakiem prowadzącym Doliną Pięciu Stawów Polskich. Przy drugim rozwidleniu szlaków skręcamy w prawo i wkraczamy na ścieżkę wiodącą Dolinką Pustą ku Koziej Przełęczy. Po naszej prawej widoczny jest południowy filar Koziego Wierchu. Schodzimy ze szlaku i kierujemy się ku jego dolnej ostrodze.

Kozi Wierch.
Kozi Wierch.

Drogi taternickie na Kozim Wierchu

Północna ściana Koziego Wierchu ma wysokość 210 metrów. Opada ona do Koziej Dolinki. Jej najbardziej charakterystycznym obiektem jest południowy filar zwany Filarem Leporowskiego. Dzieli on północną ścianę na dwie części. Na omawianej ścianie poprowadzono kilka dróg wspinaczkowych.

  • Północna ściana
    • Droga Truszkowskich V; JK 383
    • Droga Grońskiego IV; WHP 189, JK 384
    • Droga Sokołowskich V; WHP 190, JK 385
    • Lewą częścią ściany V; JK 386
    • Filar Leporowskiego V; WHP 191, JK 387, NSZT 13a
  • Północo-wschodnia ściana
    • Siadek – Rogowski ( prawą częścią ściany ) JK 388
    • Prawa droga Bracha i Wócika V; WHP 192, JK 389
    • Lewa droga Bracha i Wócika IV; WHP 193, JK 390

Południowo-zachodnią ścianę Koziego Wierchu przecinają trzy filary. Najwybitniejszy z nich i najczęściej odwiedzany przez taterników jest środkowy filar. Prowadzi nim kilka dróg wspinaczkowych o wielu wariantach i rozmaitym stopniu trudności. Szczegółowo omawia je w swoim przewodniku taternickim Jan Kiełkowski.

  • Południowo-zachodnia ściana
    • Prawy filar; JK 409
    • Prawy żleb IV; WHP 203, JK 410
    • Południowy filar ( środkowy filar ) V; WHP 204, JK 411-416, NSZT 13b
    • Lewy żleb IV; WHP 205
    • Lewy filar; JK 418-420

Zejście

Z Koziego Wierchu do Doliny Pięciu Stawów Polskich

Z wierzchołka Koziego Wierchu podążamy na wschód do rozwidlenia szlaków. W tym miejscu puszczamy Orlą Perć i schodzimy czarno znakowanym szlakiem, prowadzącym Szerokim Żlebem, do Doliny Pięciu Stawów Polskich.

Z Koziego Wierchu na Halę Gąsienicową

Jeżeli zamierzamy zejść na Halę Gąsienicową to czeka nas spacer Orlą Percią, która na tym odcinku trawersuje zbocza Koziego Muru, na Przełączka nad Buczynową Dolinką. Z przełączki schodzimy Żlebem Kulczyńskiego do Koziej Dolinki i dalej szlakiem na Halę Gąsienicową.

Z Koziego Wierchu na Kozią Przełęcz

Z Koziego Wierchu możemy zejść również szlakiem na Kozią Przełęcz. Będziemy jednak poruszać się wtedy „pod prąd” i drażniąc tym samym „turystyczną brać”. Orla Perć jest ona na tym odcinku szlakiem jednokierunkowym. Z Koziej Przełęczy schodzimy wedle upodobań na Halę Gąsienicową bądź do Doliny Pięciu Stawów Polskich.

Kozi Wierch.
Kozi Wierch.

Ciekawostki

Kozi Wierch uznajemy się za najwyższy szczyt wznoszący w całości na terenie Polski. Wyżej położona jest jednak Cubryńska Strażnica. Jest ona jednak obiektem o małej wybitności.

Podczas samotnej wspinaczki na północnym filarze Koziego Wierchu zginął legendarny międzywojenny tatrzański solista Jerzy Leporowski. Od jego nazwiska filar ów nazywamy po dziś dzień Filarem Leporowskiego.

Opracował Łukasz Pałczyński
chajrefont@gmail.com